Jak wybierać produkty spożywcze?

Często, chcąc zadbać o zdrowie, sięgamy po żywność ekologiczną lub BIO, nie zdając sobie sprawy z tego, że wybór produktów zawierających składniki pochodzenia ekologicznego nie gwarantuje nam, że nasza dieta będzie odpowiednio zbilansowana. Jak zatem wybierać produkty spożywcze i podejmować właściwe decyzje zakupowe?

ROLA PRAWIDŁOWEGO ODŻYWIANIA

Odpowiedni dobór produktów spożywczych pomaga zadbać o zdrowie i dobre samopoczucie¹, dlatego warto sięgać po żywność, która jednocześnie dostarczy nam energii, witamin i składników mineralnych. Odpowiednio zbilansowana dieta oraz prawidłowe nawyki żywieniowe pozwalają zredukować ryzyko wystąpienia szeregu chorób dietozależnych, na które w samej Polsce cierpi aż 12 mln osób², dlatego tak ważne jest podejmowanie prawidłowych decyzji zakupowych.

SKŁAD PRODUKTU I WARTOŚĆ ODŻYWCZA

Prawidłowe odżywianie zależne jest od odpowiedniego składu produktów, po które sięgamy³. W trosce o zdrowie i dobre samopoczucie, warto czytać informacje umieszczone na etykiecie, zanim zdecydujemy się włożyć dany artykuł do koszyka. Na opakowaniu znajdziemy m.in. listę składników – dowiemy się z niej nie tylko, czy żywność zawiera alergeny, ale także, czy w składzie znajdują się barwniki, aromaty lub konserwanty. To świetny sposób na to, by mieć pod kontrolą skład spożywanych produktów.

Równie ważną informacją umieszczaną na etykiecie jest wartość odżywcza. Obowiązkowo zawiera ona informacje o wartości energetycznej – wyrażonej jednocześnie w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal) – oraz o zawartości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka i soli⁴. Wartości obligatoryjnie podawane są w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml produktu. Sprawdzając wartość odżywczą, jesteśmy w stanie kontrolować kaloryczność spożywanych artykułów oraz podaż wybranych składników odżywczych.

ZALECENIA ZDROWEGO ŻYWIENIA

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH opracował Zalecenia zdrowego żywienia, których znajomość ułatwia podejmowanie prawidłowych decyzji zakupowych. Zalecenia wymieniają produkty, których warto jeść więcej, żywność, którą powinniśmy ograniczać oraz zdrowsze zamienniki pewnych produktów.

Czego warto jeść więcej?

• produktów zbożowych z pełnego ziarna (np płatki owsiane, kasze),
• warzyw i owoców (przy czym warzywa powinny stanowić większość),
• nasion roślin strączkowych (np. fasola, groch, ciecierzyca),
• ryb (zwłaszcza tłustych morskich),
• produktów mlecznych niskotłuszczowych, zwłaszcza fermentowanych (np. kefir, maślanka, jogurt),
• orzechów i nasion (np. orzechów włoskich, nasion słonecznika).

Czego powinniśmy jeść mniej?

• soli,
• czerwonego mięsa i przetworów mięsnych (np. kiełbas, wędlin, boczku),
• cukru i słodzonych napojów,
• produktów przetworzonych (np. fast food, słone przekąski, batony) z dużą zawartością soli, cukrów i tłuszczów.

Po jakie zamienniki warto sięgać?

• przetworzone produkty zbożowe (np. jasne pieczywo, słodkie płatki śniadaniowe) zamień na pełnoziarniste,
• wybieraj drób, jaja, nasiona roślin strączkowych i orzechy zamiast czerwonego mięsa i przetworów mięsnych
• pij wodę zamiast słodkich napojów,
• zamiast tłuszczy zwierzęcych, sięgaj po tłuszcze roślinne (np. na olej rzepakowy lub oliwę z oliwek)
• produkty mleczne pełnotłuste zamień na niskotłuszczowe (mleko, jogurt kefir, maślanka, biały ser),
• zamiast smażyć lub grillować, gotuj (w tym na parze), duś lub piecz⁵.

NUTRI-SCORE – WSPARCIE W PRAWIDŁOWYM ODŻYWIANIU

Na opakowaniach wybranych produktów spożywczych, poza składem i wartością odżywczą, znajdziemy symbol Nutri-Score. Jest to system, który, podsumowując wartość odżywczą oznakowanego produktu, ułatwia podejmowanie prawidłowych decyzji żywieniowych. System oparty jest o uproszczone oznakowanie, wyróżniające jedną z pięciu liter od A do E, z których każda pokazana jest na tle innego koloru.

Produkty oznaczone kolorem zielonym i literami A, B to produkty o wysokiej wartości odżywczej, które warto spożywać częściej lub w większej ilości, kolorem żółtym i literą C – umiarkowanie, a produkty oznaczone kolorem pomarańczowym, czerwonym i literami D, E to produkty, które należy spożywać rzadziej lub w mniejszej ilości, ponieważ zawierają większą ilość składników, które powinniśmy na co dzień ograniczać⁶.

POPARCIE ORGANIZACJI DLA SYSTEMU NUTRI-SCORE

Nutri-Score został pozytywnie oceniony i jest wspierany przez pozarządowe organizacje konsumenckie (np. Europejską Organizację Konsumencką BEUC i FoodWatch, Federację Konsumentów w Polsce) oraz uzyskał w Polsce pozytywne opinie instytucji rozpatrujących go pod kątem żywieniowym i konsumenckim.

Nutri-Score jest wprowadzany przez producentów żywności dobrowolnie. Jedną z pierwszych firm w Polsce, która zdecydowała się na ten krok, jest Danone. Spółka, chcąc wspierać prawidłowe wybory żywieniowe Polaków, stopniowo umieszcza na swoich produktach etykiety żywieniowe – danone.pl/nutri-score.

Materiał powstał we współpracy z Danone.

1. Kościej, A., Skotnicka-Graca, U., & Ozga, I. (2017). Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl Hig Epidemiol, 98(2), str. 110-117.

2. Analiza spółek Danone Planeta. Zdrowie. Przyszłość, Warszawa (11.05.2020)

3. Sygnowska, E., Waśkiewicz, A., Głuszek, J., Kwaśniewska, M., Stepaniak, U., Kozakiewicz, K., … & Rywik, S. (2005). Spożycie produktów spożywczych przez dorosłą populację Polski: wyniki programu WOBASZ. Kardiologia Polska= Polish Heart Journal, 63(supl. 4)., str. 1

4. Dr inż. M. Juśkiewicz, (2018) Przewodnik metodyczny do ćwiczeń z przedmiotu Podstawy opakowalnictwa produktów spożywczych, ćwiczenie 4: ocena oznakowania opakowań jednostkowych artykułów spożywczych, str. 9-10

5. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/

6. https://danone.pl/nutri-score/