Wypowiedzenie umowy o pracę – 2 tryby, jakie przewiduje polskie prawo pracy

Umowa o pracę to powszechnie stosowany dokument, na podstawie którego pracodawca nawiązuje stosunek pracy z pracownikiem. Jej zawarcie obliguje obie strony do stosowania przepisów Kodeksu pracy, dotyczących m.in. wypowiedzenia takiej umowy. Wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić w dwóch różnych trybach – sprawdź jakich.

1. Rozwiązanie a wypowiedzenie umowy o pracę
2. Wypowiedzenie umowy o pracę w dwóch trybach

Tryb rozwiązania umowy o pracę jest ściśle związany z okresem wypowiedzenia. Umowa może zostać wypowiedziana przez każdą ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub ze skutkiem natychmiastowym, a więc bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Rozwiązanie a wypowiedzenie umowy o pracę

Rozwiązanie i wypowiedzenie umowy o pracę często traktowane są jako pojęcia tożsame, jednak w świetle prawa, opisują dwie różne sytuacje. Według art. 30 Kodeksu Pracy, umowa o prace rozwiązuje się, a więc zakańcza, w czterech różnych sytuacjach:

• z upływem czasu, na który została zawarta, a więc w dacie zakończenia umowy,
• na mocy porozumienia stron, w którym obie strony umowy zgodnie oświadczają chęć zakończenia umowy na warunkach wskazanych w tym porozumieniu,
• przez oświadczenie złożone przez pracownika lub pracodawcę z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
• przez oświadczenie złożone przez pracownika lub pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Należy zwrócić uwagę, że powyższe sytuacje opisują możliwe sposoby zakończenia umowy, jednak dwa pierwsze nie są uznawane za wypowiedzenie, ale za rozwiązanie. Wypowiedzenie jest bowiem związane bezpośrednio z chęcią zakończenia współpracy przez jedną ze stron, natomiast rozwiązanie (w przypadku porozumienia stron i upływu czasu, na który została zawarta umowa) oznacza chęć polubownego zakończenia współpracy.

Wypowiedzenie umowy o pracę w dwóch trybach

Kodeks pracy przewiduje więc cztery sposoby rozwiązania umowy o pracę, jednak jedynie dwa z nich są wypowiedzeniem. Te dwa sposoby określają również tryb wypowiedzenia i dalszą drogę postępowania obu stron.

Wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia może zostać złożone przez każdą ze stron, a jego przyjęcie jest obligatoryjne. W przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony, pracodawca ma obowiązek zamieścić w wypowiedzeniu umowy powód jej rozwiązania. W przeciwnym wypadku wypowiedzenie jest wadliwe, a pracodawca może podlegać karze. Zgodnie z przepisami, takie wypowiedzenie musi zostać złożone pisemnie, a jego bieg rozpoczyna się odpowiednio w ostatnim dniu tygodnia lub miesiąca, w zależności od długości okresu wypowiedzenia. Aby poprawnie sporządzić ten dokument, można wykorzystać wzór wypowiedzenia umowy o pracę.

Umowę o pracę można również wypowiedzieć bez zachowania okresu wypowiedzenia, czyli w tzw. trybie natychmiastowym. Jednak kodeks pracy literalnie wymienia sytuacje, w których takie wypowiedzenie będzie zgodne z prawem. W przypadku, w którym oświadczenie takie składa pracodawca, obowiązują go przepisy art. 52 i 53 Kodeksu Pracy. Takie wypowiedzenie można zastosować jedynie w określonych okolicznościach, np. w sytuacji utraty przez pracownika uprawnień do wykonywania pracy lub ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Wypowiedzenie umowy w trybie natychmiastowym może złożyć również pracownik. Jest on jednak zobowiązany do uzasadnienia takiego wypowiedzenia. Według art. 55 KP, pracownik może wypowiedzieć pracodawcy umowę w trybie natychmiastowym, jeśli pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia swoich obowiązków wobec pracownika. Drugą przyczynę może stanowić orzeczenie lekarskie stwierdzające, że wykonywanie danej pracy jest szkodliwe dla zdrowia pracownika.